Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Σκουληκαριά

Πρόκειται για ερειπωμένο μοναστήρι του οποίου μόνο ο ναός σώζεται ακέραιος. Τα στοιχεία που υπάρχουν  και γι΄αυτό τα δίνει ο μητροπολίτης Αρτης  Σεραφείμ ο Βυζάντιος ο οποίος  τοποθετεί την ίδρυση της αρχικής μονής γύρω στο 13ο αιώνα. Επειδή στα χρόνια της τουρκοκρατίας η μονή χρησιμοποιήθηκε ως ορμητήριο αγωνιστών, καταστράφηκε ολοσχερώς το 1854 – κατά την επανάσταση των Ραδοβυζινών– από τους Τούρκους και οικοδομήθηκε ξανά το 1867, όπως μας πληροφορεί ενεπίγραφη πλάκα εντειχισμένη στο τρίλοβο υπέρθυρο της νότιας εισόδου του ναού. Το ερειπωμένο ηγουμενείο κτίστηκε το 1879.

Ο ναός είναι τρίκλιτη θολωτή βασιλική με μικρό τρούλλο, ανατολικά δε καταλήγει σε πεντάπλευρη αψίδα. Είναι πλακοσκέπαστος με απλή τοιχοποιία χωρίς διακόσμηση. Εξαίρεση αποτελούν, το τρίλοβο υπέρθυρο της νότιας εισόδου και κυρίως η αψίδα του ιερού, όπου υπάρχουν κάτω απ’ το γείσο, γύρω – γύρω, εντειχισμένες λίθινες μετόπες με ανάγλυφες έξεργες παραστάσεις, άλλες απλά διακοσμητικές κι άλλες “αφηγηματικές”, αφού παριστάνουν σκηνές απ’ τη ζωή και την ιστορία των ανθρώπων της περιοχής. (Πηγή: www.imartis.gr)

Εκείνο που έκανε ξακουστό αυτό το μοναστήρι δεν είναι η καλλιτεχνική του αξία, αλλά η ιστορία του καθώς έχει συνδεθεί άρρηκτα με τη γέννηση ενός εκ των σημαντικότερων οπλαρχηγών του 1821, του Γεωργίου Καραϊσκάκη, του “γιου της καλογριάς” όπως αποκαλείται. Σήμερα σώζεται μισογκρεμισμένο το κελλί (ένα καμαροσκέπαστο υπόγειο) όπου, σύμφωνα με κείμενα και μαρτυρίες, η καλογριά Ζωϊτσα Ντιμισκή γέννησε το 1782 τον Καραϊσκάκη.

Έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό Διατηρητέο μνημείο (ΥΑ 15904/24-11-1962 – ΦΕΚ 473/Β/17-12-1962).